مقدمه
اضطراب جدایی همیشه یک اختلال نیست. اضطراب جدایی یک مرحله‌ی طبیعی از تحول و رشد در نوزادان و نوپایان است. کودکان کم‌سن اغلب دوره‌ای از اضطراب جدایی را تجربه می‌کنند؛ اما این اضطراب در بیشتر آن‌ها با بزرگ‌شدن و رسیدن به سن ۳ سالگی از بین می‌رود. در برخی کودکان، اضطراب جدایی نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر، تحت عنوان اختلال اضطراب جدایی، بوده و در سنین پیش از دبستان بروز پیدا می‌کند.
درصورتی‌که اضطراب جدایی کودک شما بیش از حد به طول انجامیده یا شدید به نظر می‌رسد، به‌ویژه اگر برای رفتن به مدرسه یا انجام سایر کارهای روزانه‌ی خود دچار مشکل است و یا موجب بروز حملات پانیک یا مشکلات دیگر شده، ممکن است اضطراب وی در حد اختلال باشد. در بیشتر موارد اضطراب کودک در خصوص والدینش است اما می‌تواند مربوط به یک مراقب نزدیک هم باشد.
همچنین در موارد کمتری ممکن است اضطراب جدایی در نوجوانان و بزرگسالان هم بروز پیدا کند و باعث مشکلات چشمگیری در زمینه‌ی ترک خانه یا رفتن به سرکار شود. بااین‌وجود درمان اثربخش برای آن وجود دارد.
علائم اختلال اضطراب جدایی
زمانی اختلال اضطراب جدایی تشخیص داده میشود که علائم نسبت به سن تحولی فرد شدید و بیش از حد باشد و موجب ناراحتی و مشکلات زیاد در عملکرد روزانه شود. شواهد آن بر اساس وجود حداقل سه مورد از علائم زیر مشخص میشود:
- ناراحتی مفرط و مکرر در مواقعی که فرد از منزل یا افراد دلبسته جدا شده و یا احتمال جدایی می‌دهد.
- نگرانی مفرط و مداوم در مورد ازدست‌دادن یا آسیب‌دیدن احتمالی (مانند بلایا، بیماری، تصادف یا مرگ) افراد مورد دلبستگی عمده.
- نگرانی مفرط و مداوم در مورد واقعه‌ای ناخواسته (مانند گم‌شدن، ربوده شدن، تصادف کردن، بیمار شدن) که موجب جدایی از فرد مورد دلبستگی اصلی شود.
- بی‌میلی یا امتناع مداوم از بیرون رفتن، دور شدن از منزل، مدرسه رفتن، سرکار رفتن یا هرجای دیگر به دلیل ترس از جدایی.
- بی‌میلی یا ترس مستمر و شدید از اینکه بدون حضور افراد مورد دلبستگی در خانه یا مکان‌های دیگر تنها بماند.
- بی‌میلی یا امتناع از خوابیدن دور از خانه یا اینکه در منزل نمی‌خوابد مگر اینکه کنار فرد مورد دلبستگی باشد.
- کابوس‌های شبانه‌ی مکرری که موضوع آن‌ها جدایی است.
- شکایات مکرر جسمی (مانند سردرد، تهوع، استفراغ، درد معده) در هنگام جدایی از اشخاص مهمی که به آن‌ها دلبسته است یا احتمال جدایی می‌رود.
ترس، اضطراب یا اجتناب در کودکان و نوجوانان حداقل ۴ هفته و در بزرگسالان به طور معمول ۶ ماه یا بیشتر ادامه دارد. این اختلال از نظر بالینی موجب ناراحتی قابل‌توجه و یا افت کارکردهای اجتماعی، شغلی، تحصیلی یا سایر جنبه‌های مهم کارکردی فرد شده است.
باید توجه داشت که اختلال مورد بحث توسط اختلال روانی دیگری، بهتر توجیه نمی‌شود؛ مانند امتناع از ترک منزل به دلیل مقاومت شدید در مقابل تغییرات که در اختلالات طیف درخودماندگی مشاهده میشود، هذیان یا توهمات با موضوع جدایی در اختلالات روان‌پریشی، امتناع از بیرون رفتن بدون همراه مطمئن در بازارهراسی، نگرانی از سلامتی و بیماری یا سایر صدمات اجتماعی برای افراد نزدیک بیمار در اختلال اضطراب فراگیر یا نگرانی از ابتلا به بیماری در اختلال اضطراب بیماری.
چه زمانی باید به فرد متخصص مراجعه کرد؟
اختلال اضطراب جدایی معمولاً بدون درمان از بین نمی‌رود و می‌تواند منجر به اختلال پانیک و سایر اختلالات اضطرابی در طول بزرگسالی شود. اگر در خصوص اضطراب جدایی کودک خود دچار نگرانی هستید، توصیه میشود با یک فرد متخصص مشورت داشته باشد.
عوامل اختلال اضطراب جدایی
گاهی اختلال اضطراب جدایی می‌تواند در پی یک فشار یا آسیب در زندگی که باعث جدایی از فرد مورد دلبستگی شده، به وجود بیاید. همچنین ژنتیک می‌تواند نقش مؤثری در بروز این اختلال داشته باشد.
7 دلیل ایجاد احساس گناه در والدین
والدینی هستند که با انجام کوچک‌ترین اشتباه، احساس گناه سراسر وجودشان را فرا می‌گیرد برای حل این دلایل حتما این مقاله را بخوانید:
فاکتورهای خطر
در اغلب موارد اختلال اضطراب جدایی در دوران کودکی آغاز میشود؛ اما ممکن است در دوران نوجوانی یا بزرگسالی نیز ادامه یابد. فاکتورهای خطر شامل موارد زیر هستند:
- فشارهای زندگی یا فقدانی که موجب جدایی شده است؛ مانند بیماری یا مرگ فرد مورد دلبستگی، ازدست‌دادن یک حیوان خانگی، طلاق والدین، جابه‌جایی یا دور شدن از خانه و رفتن به مدرسه.
- سرشت‌ها (مزاج‌های روانی) خاص که بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی هستند.
- پیشینه‌ی خانوادگی، شامل خویشاوندان خونی که درگیر مشکلات یا اختلالات اضطرابی هستند، می‌تواند این صفات روانی به‌خصوص را منتقل کند.
- مشکلات محیطی مانند تجربه‌کردن انواعی از دردسرها و وضعیت‌هایی که منجر به جدایی می‌شوند.
عارضه‌ها
اختلال اضطراب جدایی باعث ناراحتی شدید و مشکلات عملکردی در موقعیت‌های اجتماعی، شغلی و تحصیلی میشود. اختلالات دیگری که می‌توانند با آن همراه شوند به این شرح هستند:
- سایر اختلالات اضطرابی از جمله اختلال اضطراب فراگیر، حملات پانیک (هراس)، فوبیا، اختلال اضطراب اجتماعی و یا آگورافوبیا (بازارهراسی).
- اختلال وسواسی - جبری
- افسردگی
درمان اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی معمولاً از طریق روان‌درمانی و گاهی همراه با دارو درمان میشود. درمان شناختی - رفتاری (CBT) شکلی رایج و مؤثر از درمان برای اختلال اضطراب جدایی است. طی این درمان فرد یاد می‌گیرد که با ترس از جدایی خود مواجه شود و آن را مدیریت کند. به‌علاوه والدین و اطرافیان نیز می‌توانند نقشی مؤثر و حمایت‌کننده را برای کسب استقلال روانی لازم در فرد، داشته باشند. در مواقعی که علائم شدید هستند، ترکیب دارودرمانی با CBT می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پیشگیری و مدیریت
در واقع روشی قطعی برای جلوگیری از بروز اختلال اضطراب جدایی کودکان وجود ندارد، اما ممکن است این توصیه‌ها تا حدی کمک‌کننده باشند. اگر فکر می‌کنید که اضطراب فرزندتان بدتر و شدیدتر از سن رشدی او است، به دنبال دریافت کمک و مشورت تخصصی و حرفه‌ای باشید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند علائم را کاهش دهد و از شدیدتر شدن اختلال جلوگیری کند. متعهدانه روند درمان را پیش بگیرید تا از وخیم شدن و برگشت علائم جلوگیری کنید. اگر خود شما فردی دارای مشکلات یا اختلالات اضطرابی، افسردگی یا سایر مشکلات روانی هستید، بهتر است برای دریافت کمک حرفه‌ای اقدام کنید تا بتوانید روش‌های سازگاری صحیح و سالم‌تر را به فرزند خود نیز بیاموزید. اگر این مطلب برایتان مفید بوده حتما این مطلب تمایزیافتگی. من یا ما؟ هم کمک کننده خواهد بود.
برگرفته از:
.svg){kind=icon}
