مقدمه
پیوند و دلبستگی نوزاد برای رشد او بسیار مهم و حیاتی است. دلبستگی در واقع پیوند عاطفی عمیقی است که نوزاد با مراقب یا مراقبان اولیه‌ی خود برقرار می‌کند. دلبستگی زمانی اتفاق می‌افتد که به‌صورت مداوم و با عشق و صمیمیت به نیازهای نوزاد خود پاسخ می‌دهید. زمانی که به نیازهای نوزاد خود پاسخ می‌دهید در زندگی او به فردی خاص و مورد اعتماد تبدیل می‌شوید. نوزاد شما با استفاده از زبان بدن خود سعی می‌کند تا به شما نشان دهد که چه زمانی می‌خواهد با شما ارتباط برقرار کند. برای مثال، ممکن است به شما لبخند زده، تماس چشمی برقرار کند، غان‌وغون کند و یا حتی لبخند بزند.
اگر دلبستگی به‌صورت مناسب رخ دهد نوزاد دنیا را مکانی امن و قابل‌اعتماد می‌داند؛ اما اگر این اتفاق نیفتد، دنیا از دید کودک مکانی ناامن و غیرقابل‌اعتماد خواهد بود. دیدگاهی که کودک نسبت به دنیا اتخاذ می‌کند بر تمامی روابط او در دوران بزرگسالی تأثیر گذاشته و چنانچه این دیدگاه، دیدی مثبت نباشد می‌تواند منجر به ایجاد انواع اختلالات روانی و مشکلات ارتباطی در دوران بزرگسالی شود.
آیا می‌دانید چگونه باید با کودک خود ارتباط برقرار کرده یا آن را تقویت کنید؟ آیا می‌دانید چه زمانی باید انواع محدودیت‌ها را ایجاد کنید تا کودک با مفهوم ناکامی آشنا شود و به‌اصطلاح لوس نشود؟ با ما در این مقاله همراه باشید.
چرا پیوند و دلبستگی نوزاد مهم است؟
پیوند شما و نوزادتان بخش مهمی از فرایند رشد و تحول است. زمانی که به نیازهای مختلف نوزاد خود پاسخ می‌دهید، در ذهن نوزادتان دنیا مکانی امن برای بازی، یادگیری و اکتشاف میشود و این احساس ایمنی، پایه و اساس رشد و رفاه کودک شما را تأمین می‌کند. پیوند و ارتباط همچنین به رشد جسمی و ذهنی کودک شما کمک می‌کند. برای مثال، تماس مکرر بین شما از طریق لمس کردن، در آغوش رفتن، صحبت‌کردن، آواز خواندن و ... باعث ترشح هورمون‌های متفاوت در مغز کودک شما شده و این هورمون‌ها به رشد مغز کودک شما نیز کمک می‌کند. هم‌زمان با رشد مغز نوزاد شما، حافظه، تفکر و زبان او نیز، رشد خواهد کرد.
چگونگی برقراری ارتباط و پیوند با نوزاد
برقراری ارتباط و ایجاد دلبستگی همیشه آسان نیست و ممکن است هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد تا نوزادتان شما را شناخته و نسبت به شما احساس دلبستگی کند. اما به‌طورکلی محبت گرم، مداوم و به‌اندازه باعث میشود نوزادتان احساس امنیت کرده و احساس دلبستگی را نسبت به شما پرورش دهد. با انجام کارهای زیر می‌توانید باعث تسهیل فرایند ایجاد دلبستگی نوزادتان شوید:
- نوزاد خود را در آغوش گرفته و او را لمس کنید: نوزاد شما از بدو تولد نسبت به کوچک‌ترین نوازشی حساس است و آن را درک می‌کند، بنابراین هنگام تعویض پوشک یا حمام او را به‌آرامی نوازش کنید.
- به گریه‌ی او پاسخ دهید: ممکن است همیشه علت گریه‌ی نوزاد خود را متوجه نشوید؛ اما زمانی که به آن پاسخ می‌دهید، نوزادتان متوجه میشود که همیشه در دسترس هستید.
- کاری کنید که نوزادتان از لحاظ جسمانی و فیزیکی احساس امنیت کند: هنگامی که کودکتان را در آغوش می‌گیرید، از سروگردن او محافظت کرده یا او را قنداق کنید تا با این کار مجدداً احساس امن داخل رحم را برای او ایجاد کنید.
- با لحنی آرام با نوزاد خود صحبت کنید: با نوزاد خود صحبت کنید یا برای او داستان بگویید. این کار باعث میشود نوزادتان صدای شما را بشناسد و برای زبان‌آموزی در سال‌های بعد آمادگی داشته باشد.
- آواز بخوانید: نوزادان معمولاً صدای بالا و پایین موسیقی و ریتم آن را دوست دارند. همچنین موسیقی ممکن است باعث آرامش بیشتر هر دوی شما شود.
- به چشمان نوزاد خود نگاه کرده و حالت چهره‌ی خود را ضمن حرف‌زدن و آواز خواندن عوض کنید: این کار باعث میشود نوزادتان ارتباط بین کلمات و احساسات را متوجه شود.
چگونگی بهبود و تقویت دلبستگی نوزاد
- با کودک خود وقت بگذرانید: مثلاً او را در آغوش بگیرید و آواز بخوانید.
- دنیا را از دید کودک خود ببینید: تلاش کنید تا بفهمید نوزاد شما به چه چیزی نگاه می‌کند، چه احساسی دارد و یا سعی می‌کند چه کاری انجام دهد. سعی کنید تا بفهمید که نوزاد شما چه چیزی را دوست دارد و از چه چیزی بدش می‌آید. مثلاً ترجیح می‌دهد در محیط‌های شلوغ باشد یا بودن در بغل شما را ترجیح می‌دهد؟
- انعطاف‌پذیر باشید: اکثر کودکان الگوی خواب مشخصی در طول شبانه‌روز ندارند. بهتر است هر زمانی که نوزاد شما خواست شیر بخورد، بازی کند یا بخوابد به او پاسخ دهید.
آیا توجه مداوم به نوزاد 0 تا 6 ماه باعث لوس شدنش می‌شد؟
پاسخ این سؤال "نه" است. ممکن است شما و اطرافیانتان نگران این مسئله باشید که بر اثر توجه مداوم به نوزادتان او را لوس و بدعادت کنید. اما باید بدانید که هرگز این اتفاق نخواهد افتاد؛ چراکه نوزادان هیچ درکی از روابط علی و معلولی پدیده‌ها ندارند. آنان با خود فکر نمی‌کنند که من گریه می‌کنم تا به آنچه که می‌خواهم برسم. آنان گریه می‌کنند چرا که برای رفع نیازشان در جهت رشد و تکامل به شما و سایر مراقبین وابستگی دارند. با پاسخگویی به نیازهای کودکتان، او به شما اعتماد کرده و این مسئله باعث دلگرمی و احساس امنیت در کودک شما میشود. داشتن روابط باثبات در اوایل زندگی سبب پرورش دلبستگی ایمن در کودکان میشود. این افراد در کودکی و حتی زمانی که بزرگ‌تر می‌شوند بهتر با استرس کنار می‌آیند، با کودکان دیگر بهتر تعامل کرده و به‌طورکلی در بزرگسالی از نظر جسمی و عاطفی سالم‌تر هستند.
گریه و سروصدای نوزادان در این دوره ممکن است مربوط به دلایلی مانند: گرسنگی، کثیف بودن پوشک، درد و یا حتی اطمینان یافتن از حضور شما به‌عنوان مراقب باشد. اگر در این مواقع گریه و سروصدای نوزاد خود را نادیده بگیرید به او یاد نمی‌دهید که خودش مشکلش را حل کند چرا که نوزادان هنوز قادر به انجام چنین کاری نمی‌باشند. با این کار شما صرفاً باعث بدبینی کودک نسبت به دنیا می‌شوید.
یکی دیگر از دغدغه‌های والدین در این دوران این است که مبادا با زیاد در آغوش گرفتن نوزادشان او را بدعادت کرده یا به‌اصطلاح باعث شوند که او بغلی شود. باید بدانید که در ماه‌های اولیه، باید به‌صورت مداوم به نیازهای کودک پاسخ دهید تا سبب شکل‌گیری دلبستگی ایمن در او شوید.
البته می‌توانید در حدود 12 ماهگی که نوزادان شروع به کنترل رفتار خود می‌کنند، برای تشکیل پایه‌ی آموزش رفتار مثبت به فرزندانتان در آینده، ناکامی و محدودیت‌های اندکی ایجاد کنید.
سخن آخر
به‌طورکلی می‌توان گفت نوزادان وابستگی و دلبستگی اصلی خود را به افرادی که بیشتر از آنان مراقبت می‌کنند، به‌ویژه والدینشان، شکل می‌دهند. همچنین کودک شما می‌تواند این وابستگی را نسبت به سایر افرادی که به طور منظم از او مراقبت می‌کنند، مانند پدربزرگ، مادربزرگ، پرستار و فرزندان بزرگ‌تر داشته باشد و از بودن در کنار آن‌ها احساس امنیت کند.
پیوند با بیش از یک نفر باعث میشود کودک شما بیاموزد که می‌تواند به دیگران هم اعتماد کند و در نتیجه‌ی این امر شما هم با کمک‌گرفتن از دیگران می‌توانید زمانی را برای استراحت کردن خود اختصاص دهید.
برگرفته از:
.svg){kind=icon}
