مقدمه
ممکن است بهتازگی یک خواستگار سمج را که مدتها برای ازدواج با شما اصرار داشته به دلیل مخالفت خانوادهها ازدستداده باشید، یا ممکن است دختر موردعلاقهتان که چند ماه برای آشنایی با او وقت صرف کرده بودید و دلبستهی او شده بودید به پیشنهاد ازدواج شما جواب منفی داده باشد، یا ممکن است به دلایل نامعلومی طرف مقابلتان ارتباط چندماهه یا چندسالهای که داشتهاید را به طور ناگهانی قطع کرده باشد، درهرحال باید اوضاع سختی داشته باشید و احتمالاً از تمامشدن رابطه رنج زیادی میبرید، چرا که دچار شکست عاطفی شدهاید.
طبق برخی تحقیقات مراحل سوگواری (کنارآمدن با فقدان و ازدستدادن یک شخص یا رابطهی عزیز و ارزشمند در اثر مرگ، قطع ارتباط و...) حدود ۶ ماه تا ۲ سال طول میکشد. برخی افراد در ابتدای راه قرار دارند و برخی در انتهای راه. در این نوشتار راهکارهایی برای تسهیل فرایند بعد از شکست عاطفی پیشنهاد شده است.
به خود کمک کنید تا واقعیت پایان رابطه را بپذیرید
اگر بهتازگی دچار شکست عاطفی شدهاید، میزان ناراحتی و میزان هیجانات منفی در شما بسیار شدید است، حتی شاید هنوز دچار شوک هستید و پذیرفتن واقعیت برایتان مشکل است.
مرحلهی شوک و انکار بعد از همهی قطع رابطهها حتماً پیش میآید و تنها راه، پذیرش موقعیت فعلی است که در آن قرار گرفتهاید. زمانی که فرد مطمئن نباشد رابطه پایانیافته یا نه و یا طرف مقابل گاهوبیگاه پیامهای مثبت بفرستد، سبب میشود که فرد وارد مراحل سوگواری نشود .
برای کمک به خودتان یک روز را برای خداحافظی تعیین کنید و برای مرگ رابطه گریه کنید و غمگین باشید. اشکهای هیجانی سوگ، کارکرد عملی دارند و به بدن در تسکین استرس و پاک نمودن سموم هیجانی ناشی از سوگ کمک میکنند.
یک جعبه درست کنید و هر چه را احتمال میدهید شما را به یاد او بیندازد در آن بگذارید، حتی اگر خیلی کوچک باشد. این جعبه را تا جایی که میتوانید از خود دور کنید. تأکید میشود تمام چیزهایی را که ممکن است شما را به یاد معشوق بیندازد کنار بگذارید، مثل عکس، آهنگ، و یا هر وسیلهای. در این زمان باید از هر چیزی که برایتان یادآور خاطرهای است دوری کنید.
خشم خود را مدیریت کنید
ممکن است بهشدت از همه چیز خشمگین باشید، هرقدر فرایند جدایی بیشتر طول بکشد، این خشم بیشتر خواهد شد. احتمالاً هم از خودتان عصبانی هستید و هم از فرد مقابل. یادتان باشد این خشم طبیعی است و جزو مراحل سوگ بعد از شکست عاطفی است.
سعی نکنید نفرت را جایگزین عشق کنید، چون تنفر در شما احساسات متناقضی را به وجود میآورد که میتواند شما را دچار مشکل کند. برای مدیریت خشم یک راه این است که ذهنتان و احساس خشمتان را خالی کنید. بهترین کار در این زمان نوشتن است. در این زمان هر چه دلتان میخواهد خطاب بهطرف مقابل بنویسید.
البته نوشتههایتان فقط ابراز احساسات باشد و از بهکاربردن کلمات رکیک و زشت خودداری کنید. یکی از مهمترین فواید نوشتن این است که شما وقتی مینویسید ناگهان احساساتی روی کاغذ میآید که خودتان از دیدن آنها شگفتزده شده و در نتیجه به یک بینش و شناخت عمیقتر از خود میرسید، همین شناخت عمیق باعث میشود که دلایل برهمخوردن رابطهی خود را پیدا کنید. وقتی ذهن کاملاً خالی شد، آن کاغذها را دور بیندازید یا به آب بسپارید.
از خودتان مراقبت کنید
سوگ شکست عاطفی میتواند فردی را که مهارت سازگاری و انطباق با چالش و شکست ندارد را به یک معتاد یا الکلی تمامعیار تبدیل کند. بسیاری از افراد اولین سیگارشان را بعد از شنیدن یک نه کشیدهاند، مراقبت از خود را فراموش نکنید. برای کنارآمدن با مشکلات راههای متفاوتی وجود دارد؛ نوشتن نامه، مدیریت هیجان، درد و دل و... اما راهکار حل مسائل قطعاً مصرف سیگار، الکل و مواد نیست. به خودتان ثابت کنید برای خودتان و آیندهتان ارزش قائلید و با ناکامیها بالغانه برخورد میکنید.
چه کسانی بیشتر دچار شکست عاطفی می شوند؟
دوستداشتن و دوست داشته شدن برای انسانها مثل نیاز به امنیت، ارتباط و احترام از نیازهای اساسی به شمار میرود برای اینکه از این شکست جلوگیری کنید این مقاله را حتما بخوانید.
کمی صبور باشید
زمان، بهترین مسکن برای زخمهای عاطفی است. از هرگونه برقراری ارتباط با معشوق سابق پرهیز کنید. سعی کنید شمارهی او را حذف کنید. هرچه زمان بیشتری از جدایی میگذرد به همان اندازه ممکن است از شدت علاقهی شما کم شود. گذشت زمان سبب میشود بتوانید منطقیتر در مورد گذشته خود بیندیشید و خوبیها و بدیهای آن را بهتر بسنجید و بهتر در مورد گذشتهی خود قضاوت کنید.
روابط اجتماعیتان را از سر بگیرید
از دوستان و خانوادهتان کمک بگیرید. سعی کنید بیشتر در جمع خانواده و دوستان دلسوزتان باشید که شما را درک میکنند. گذراندن وقت با افراد مورداعتماد، ممکن است در ابتدای کار برایتان دشوار باشد؛ اما کمکتان میکند بفهمید افراد دیگری هم هستند نگران شما هستند و حمایتتان میکنند.
خود را در روابط اجتماعی و در بین دوستانتان قرار دهید. با افراد مورداعتماد درد دل کنید، یک شبکهی مورداعتماد از دوستان بیش از هر چیز میتواند از دردها و آلام شما کم کند. در واقع بیان احساسات و گفتوگو میتواند بسیار کمککننده باشد و بسیاری از استرسها و فشارها را از بین ببرد.
ویژگیهای مثبت خودتان را ببینید
وقتی رابطهای تمام میشود گویا دنیا خراب شده و با یک عینک سیاه بر روی چشم همهی دنیا از جمله خودمان را سیاه میبینیم. «من نمیتوانم... من مقصر بودم... آنجا نباید آن کار را میکردم... من چه اشکالی داشتم که او مرا نخواست؟ چرا رابطه را به هم زد؟» همهوهمه افکاری است که احساس منفی طردشدن و عدمپذیرش را تشدید میکنند.
یادتان باشد هر رابطهای خیابان دوطرفه است. هر دو در آن سهم دارند. اگر فردی نخواست با شما ادامه بدهد افراد مناسب دیگری هستند که بخواهند رابطهی مناسب و هدفداری داشته باشند.
شک نکنید شما هم مانند بقیه افراد نقاط قوت و ضعفی دارید و فرد ارزشمندی هستید که شرایط نمیگذارد تواناییهای مثبت خود را ببینید. لیستی از ویژگیهای مثبت خود تهیه کنید، با این کار دید مثبتی به خود پیدا خواهید کرد.
خودگویی مثبت داشته باشید
بسیاری از افرادی که دچار شکست عاطفی میشوند، باور دارند که تنها میمانند و دیگر هیچکس آنها را دوست نخواهد داشت. یادتان باشد شما توانمندی دوست داشته شدن و دوستداشتن را دارید، فقط در این مرحله بهخاطر غمگینی ممکن است بهصورت ناخودآگاه باعث شوید دیگران از شما فاصله بگیرند.
مثلاً کمتر وارد گروههای اجتماعی میشوید؛ برخورد دیگران را بیشتر سوءبرداشت میکنید، روابط سردتر با دیگران برقرار میکنید؛ از کوچکترین رفتاری، فاجعه میسازید. اما در این مواقع حتماً با دوستان قابل اعتمادتان درد دل کنید و در جمع حضور پیدا کنید.
حتماً کلاسهای درس را شرکت کنید. تدریجاً فعالیتهای قبلیتان را از سر بگیرید و به خودتان یادآوری کنید «من در دورهی سوگشکست عاطفی هستم و این واکنشها طبیعی است، دورهی سوگ که تمام شود میتوانم انتخاب درست و مناسبی داشته باشم».
ارتباط جدیدی برقرار نکنید
برای مدتی از پذیرفتن خواستگار یا رفتن به خواستگاری و اقدام برای برقراری پیوند عاطفی خودداری کنید. معمولاً بعد از شکست و خلأ عاطفی ممکن است سریعاً به یک نفر دیگر وابسته شویم یا از ترس تنهایی وارد رابطهی دیگری شویم.
بهترین توصیه در این شرایط این است که بعد از شکست عاطفی حداقل چند ماهی وارد ارتباط نشویم. گذر زمان کمک میکند تا با شرایط سازگار شویم و انرژی عاطفی ازدسترفته خود را بازیابیم تا بتوانیم فردی دیگر را برای ایجاد یک پیوند بادوام و مبتنی بر تعهد ارزیابی کنیم.
یادتان باشد اگر بخواهید با شروع رابطهی جدید به خودتان یا به فرد قبلی ثابت کنید که مشکلی نداشتهاید باید گفت این تصور کاملاً اشتباه است. تا وقتی هنوز در هیجان رابطهی قبلی درگیر هستید نمیتوانید رابطهی خوبی برقرار کنید.
شاید نفر جدید را دقیقاً شبیه به آدم قبلی یا کاملاً متفاوت انتخاب کنید؛ اما یادتان باشد تا زمانی که خاطرهی فرد قبلی در ذهن شما پر رنگ است، با این کار رابطه را خراب و یا یک نفر دیگر را دچار شکست عاطفی میکنید یا خودتان دوباره شکست میخورید.
پس مدتی که سوگوار عشق قبلیتان هستید به دنبال جایگزین نگردید. متوسط این مدت ۶ ماه است؛ اما شما خودتان حرارتسنج عاطفهتان هستید تا زمانی که حرارت عاطفی قبلی را دارید صبر کنید.
آسیب مستقیم یا غیرمستقیم به معشوق سابق ممنوع
حتماً بارها داستانهایی شنیدهاید که افراد بهخاطر نه شنیدن کارهای بسیار خطرناکی کردهاند. البته بیشتر انسانها این نوع کارها را انجام نمیدهند. آسیب مستقیم به فرد مثل کتکزدن، یا غیرمستقیم مثل آبرو بردن و...از جمله کارهای خطرناکی است که به شما در حل ماجرا کمکی نمیکند؛ بلکه مشکلات بیشتری نیز در پی دارد.
بههرحال فرد مقابل هم در مقابل رفتارهای شما واکنش نشان میدهد و گاهی عواقب غیر قابل جبرانی به وجود میآید. البته این رفتارها را میتوان بخشی از مرحلهی خشم و تا حدودی قابلدرک دانست، اما در واقع اگر دست به چنین رفتارهایی بزنید، مهمترین صدمه به خود شما وارد میشود.
تدریجاً سعی کنید مرحلهی جدیدی از زندگی را آغاز کنید
خیلی از مواقع شکستها در زندگی برای ما فرصت رشد است. به شکستتان بهعنوان فرصتی برای خودشناسی نگاه کنید. نقاط قوت و ضعف خود را بررسی کنید و تلاش کنید نقاط قوتتان را بیشتر کنید و نقاط ضعف را اصلاح کنید.
شاید یک راهکار برای آموختن از تجربهی شکست این باشد که بتوانید از زاویه دید طرف مقابل هم به رابطه نگاه کنید؛ شاید نیاز باشد مهارتهایی مانند گفتگوی مؤثر، حل مسئله و مذاکره و... را در خود ایجاد و یا تقویت کنید.
یادمان باشد در اطراف ما افراد زیادی هستند که با شکستهای زیادی روبرو شدهاند؛ اما همچنان خوب هستند. به دوروبریهای خودتان فکر کنید تا ببینید دنیا پر است از پاسخهای منفی که دیگران شنیدهاند و حتی پاسخهای منفی که خودتان دادهاید.
اگر احساس غم شدید و ناامیدی زیاد دارید یا فکر میکنید دیگر نمیتوانید به زندگی ادامه بدهید یا دوست دارید به فرد مقابل و یا خودتان آسیب برسانید یا برای آسیبرسانی نقشهای دارید حتماً کمک تخصصی بگیرید. اگر نمیتوانید هیجاناتتان را مدیریت کنید، بیاشتها یا پراشتها شدهاید، خوابتان دچار آشفتگی شدید شده است، کمانرژی، تحریکپذیر و یا بیقرار هستید حتماً به مشاور مراجعه کنید .شکست عاطفی به دلیل فقدان و ضربه اثرات زیادی دارد پس بهتر است از کمک یک متخصص برای عبور از این مراحل کمک بگیرید.
یادتان باشد:
انتظار نداشته باشید همه چیز را فراموش کنید، شما این تجربهی مهم را به دست آوردهاید که برای یک رابطهی موفق «عشق هرگز کافی نیست.»
برگرفته از: کتابچهی شکست عاطفی و ابعاد روانی - اجتماعی آن: دکتر منصوره السادات صادقی (با اندکی تغییر)