مقدمه
قانون‌گذاری برای کودکان و نوجوانان در خانه از دغدغه‌های پر چالش تمامی والدین است. وقتی فرزندتان کوچک‌تر بود، احتمالاً از طیف وسیعی از راهبردهای انضباطی برای آموزش اصول رفتار خوب به او استفاده می‌کردید. اکنون فرزند شما در حال حرکت و ورود به سال‌های نوجوانی است، با وضع قوانین و محدودیت‌ها می‌توانید به او برای یادگیری استقلال، فهمیدن مسئولیت رفتارها، درک نتایج و پیامدهای آن رفتارها و همچنین حل مشکلات کمک کنید.
فرزند شما برای تبدیل‌شدن به یک بزرگسال جوان (با شاخص‌هایی از رفتار مناسب و احترام به دیگران) به این مهارت‌ها نیاز دارد. بخش مهمی از این فرایند، پایبند ماندن شما به برخی از قوانین واضحی است که از قبل بر روی آنها مذاکره کرده‌اید و پیامدهای مورد توافقی را به همراه دارد. نوجوانان هنوز تمام مهارت‌های لازم برای تصمیم‌گیری را ندارند؛ بنابراین محدودیت‌های مورد توافق برای رفتار درست به فرزندتان کمک می‌کند تا انتخاب‌های خوبی در مورد نحوه‌ی رفتارکردن داشته باشد. وضع قوانین برای انضباط رفتاری، صرفاً در مورد تنبیه و مجازات نیست؛ بلکه به معنای هدایت فرزندان به سمت روش‌های مناسب رفتارکردن است. به عبارت دیگر نظم و انضباط برای کودکان و نوجوانان، توافق و تعیین حدود مناسب رفتار و کمک به آنها برای رفتار در آن محدوده است. قانون‌گذاری در خانه و خانواده کمک می‌کند:
- کودکان و نوجوانان یاد بگیرند چه رفتاری در خانواده خوب است و چه چیزی خوب نیست؟
- بزرگسالان در نحوه‌ی رفتارشان با کودکان و نوجوانان ثابت‌قدم باشند.
- همه‌ی اعضای خانواده بهتر با هم کنار بیایند.
- زندگی خانوادگی باثبات‌تر و آرام‌تر در جریان باشد.
به یاد داشته باشید که قوانین هر خانواده با خانواده‌های دیگر متفاوت خواهد بود. قوانین خانواده‌ی شما تحت‌تأثیر باورها و ارزش‌های شما، موقعیت شما و بلوغ و نیازهای فرزندتان قرار می‌گیرد.
قانون‌گذاری برای نوجوانان زمانی مؤثرتر است که:
- با فرزند خود به طور شفاف ارتباط برقرار کنید؛ چنین ارتباطی به شما این امکان را می‌دهد که در مورد نحوه‌ی عملکرد محدودیت‌ها و قوانین صحبت کنید و فرزند خود را به سمت انتخاب‌های خوب راهنمایی کنید.
- یک محیط خانوادگی گرم و دوست‌داشتنی بسازید و آن را حفظ کنید؛ این محیط به فرزند شما کمک می‌کند تا هنگام یادگیری مهارت مدیریت رفتار، برای آزمون‌وخطا احساس امنیت کند.
- با فرزندتان گفتگو و مذاکره کنید؛ مذاکره، بخش کلیدی ارتباط با نوجوانان است و می‌تواند به جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. مذاکره با فرزندتان به او نشان می‌دهد که به عقایدش احترام می‌گذارید. همچنین به فرزند شما کمک می‌کند تا نحوه‌ی سازش و مذاکره را به‌عنوان بخشی از فرایند تصمیم‌گیری بیاموزد.
در رابطه با مذاکره‌ی بهتر با نوجوانتان، مقاله ی به نوجوانتان گوش فرا دهید! به شما کمک بیشتری خواهد کرد. آن را از دست ندهید!
توافق بر سر چارچوب‌های مشخص در سنین پیش از نوجوانی و نوجوانی
محدودیت‌ها و انتظارات شفاف می‌توانند در وهله‌ی اول وقوع رفتار مشکل‌ساز را منتفی کنند. محدودیت‌ها همچنین به فرزند شما کمک می‌کنند تا رفتارهای اجتماعی مثبتی نظیر ابراز نگرانی برای دیگران را بیاموزند.
در اینجا چند نکته برای تعیین محدودیت‌ها به‌صورت شفاف وجود دارد:
- فرزندتان را در تعیین محدودیت‌ها و قوانین مشارکت دهید. وقتی فرزندتان احساس کند که شما به حرف‌های او گوش می‌دهید و او می‌تواند کمک کند، احتمالاً شما را منصف می‌بیند و به قوانین مورد توافق پایبند می‌ماند.
- رفتاری را که از او انتظار دارید روشن کنید. بررسی کنید آیا فرزندتان انتظارات شما را به‌روشنی درک کرده است یا نه؟ به‌عنوان‌مثال، می‌توانید بگویید: «لطفاً بعد از سینما به خانه بیا». اما شاید گفتار واضح‌تر این باشد که بگوییم: «بعد از پایان فیلم مستقیماً به خانه بیا و جای دیگری نرو!».
- در مورد مسئولیت‌های متقابل با فرزندتان گفتگو کنید. به‌عنوان‌مثال، «من مسئول تأمین خانواده هستم و متقابلاً تو هم وظایفی داری، مثل مرتب‌کردن اتاقت. هر یک از ما مسئولیت‌هایی داریم.»
- از قبل با فرزندتان در مورد عواقب رفتارهای مختلف توافق کنید تا پیامدها از قبل برایشان قابل‌پیش‌بینی باشد و اگر به قوانین مورد توافق پایبند نماندند جای عذر و بهانه‌ای باقی نماند.
- هنگامی که فرزندتان محدودیت‌های توافق شده را رعایت می‌کند، از تحسین توصیفی استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال، «از این که مستقیماً بعد از سینما به خانه آمدی ممنونم.»
- وقتی فرزندتان مسئولیت‌پذیر است یا بزرگ‌تر میشود، نسبت به بازبینی و تعدیل قوانین منعطف و گشوده باشید.
- برای بررسی اینکه آیا قوانین خانواده‌ی شما واقع‌بینانه و معقول هستند، می‌توانید با والدین دیگری که فرزندانی هم سن فرزندان شما دارند صحبت کنید. بسیاری از مدارس نیز می‌توانند در این زمینه شما را راهنمایی کنند.
استفاده از پیامدها به‌عنوان بخشی از فرایند انضباطی
گاهی اوقات فرزند شما ممکن است به‌گونه‌ای رفتار کند تا محدودیت‌های شما را محک بزند یا قوانینی را که بر سر آنها توافق کرده‌اید زیر پا بگذارد. یکی از راه‌های مقابله با این موضوع استفاده از پیامدها است.
برای رفتارها، پیامدهای متناسب در نظر بگیرید.
اگر بتوانید عواقب و پیامدهای هر رفتار را متناسب و منصفانه تعیین کنید، فرزندتان را به فکرکردن درباره‌ی موضوع وا می‌دارید. همچنین فرزند شما احساس می‌کند با او عادلانه رفتار شده است. برای مثال، اگر فرزند شما دیرتر از زمان توافق شده به خانه می‌آید، ممکن است یک پیامد مناسب این باشد که دفعه‌ی بعد باید زودتر به خانه بیاید.
لغو همکاری دوطرفه
هدف این راهبرد، کمک به فرزند شماست تا دیدگاه شما را درک کند و یاد بگیرد که روابط و وظایف متقابل هستند. همچنین به فرزندتان کمک می‌کند تا بفهمد هر اقدامی نتیجه‌ای دارد. با انجام کاردرست، فرزند شما می‌تواند نتیجه‌ی مثبتی را دریافت کند، اما انجام کار اشتباه به این معنی است که یک پیامد منفی رخ خواهد داد. برای مثال، اگر فرزندتان از شما می‌خواهد که لباس خاصی را برای او بشویید، می‌توانید بگویید که اگر تمام لباس‌های کثیف خود را در سبد لباس‌شویی بگذارد، این کار را انجام خواهید داد. سعی کنید از تبدیل این موضوع به رشوه اجتناب کنید. از قبل به فرزندتان اطلاع دهید که ممکن است به دلیل رفتار نادرست، همکاری خود را با او لغو کنید. گاهی اوقات هم گفتن اینکه شما آماده‌ی اعمال عواقب احتمالی هستید، برای تأثیرگذاری بر رفتار کافی است.
حذف امتیازات (محروم‌کردن)
از این سنخ پیامدها باید به تعداد کمی استفاده کرد، چراکه اگر بیش از حد استفاده شوند کارایی خود را از دست خواهند داد. ایده‌ی اصلی در این راهبرد این است که چیزی را حذف کنید که می‌دانید فرزندتان از آن لذت می‌برد؛ برای مثال، رفتن به خانه‌ی یکی از دوستان، دسترسی به تبلت یا امکان انجام فعالیت‌های مختلف. باید از قبل به فرزندتان اطلاع دهید که این همان کاری است که شما قصد انجام آن را دارید، تا بتواند ارزیابی کند که آیا ازدست‌دادن این امتیاز ارزشش را دارد یا خیر. برای اینکه این عواقب مؤثر واقع شود، نیازی به حذف طولانی‌مدت امتیازات ندارید. یک محرومیت کوتاه‌مدت که تا چند روز پس از رفتار نادرست ادامه داشته باشد می‌تواند مناسب باشد.
پیامدهای تقویت‌کننده
فارغ از هر پیامدی که انتخاب می‌کنید، درنظرگرفتن این راهبردها می‌تواند به اثربخشی بیشتر آنها کمک کند.
ارتباط مؤثر
مهم است که به‌روشنی و با آرامش به فرزند خود توضیح دهید که مشکل چیست؟ به فرزندتان بگویید که چگونه به قوانینی که در مورد آنها توافق کرده بودید پایبند نبوده و به او بگویید که پیامد مورد توافق را اعمال خواهید کرد.
تفکر درباره‌ی رفتار خود (خود انعکاسی)
فرزند خود را تشویق کنید تا در مورد رفتار خود و اینکه چگونه می‌تواند در آینده متفاوت باشد فکر کند. شما می‌توانید با فرزندتان در مورد توافقی که داشتید و اینکه فکر می‌کند در نتیجه شکستن آن چه چیزی باید اتفاق بیفتد، صحبت کنید. اغلب نوجوانان پیشنهادهای خشن‌تری از والدین خود دارند. این گفتگو به شما امکان می‌دهد تا در مورد پیامدهای آتی که هر دوی شما آنها را منصفانه می‌بینید به توافق برسید. بهتر است اجرای قواعد و پیامدها را با رفتاری گرم و مثبت تعدیل کنید. سعی کنید بیش از تصحیح یا انتقادکردن از فرزندتان، تحسین گر باشید و به او توجه مثبت نشان دهید.
چرا نوجوانان محدودیت‌ها و قوانین را نقض می‌کنند؟
تکلیف رشدی نوجوانان این است که به بزرگسالانی مستقل تبدیل شوند. یکی از راه‌هایی که آنها این کار را انجام می‌دهند این است که مرزها را آزمایش کنند و ببینند دیگران چگونه به رفتار آنها واکنش نشان می‌دهند. این تخطی از قوانین به آنها می‌آموزد که انتظارات اجتماعی از آنها چگونه است؟ همان‌طور که از محیط بازخورد دریافت می‌کنند، آنچه را که از آنها انتظار می‌رود می‌آموزند. علاوه بر این، مغز نوجوانان در دوران نوجوانی مسیر رشد و تکامل گسترده‌ای را طی می‌کند، در نتیجه نوجوانان چیزهای جدید را امتحان می‌کنند؛ اما همیشه تصمیمات خوبی نمی‌گیرند. آنها بیشتر تحت‌تأثیر خود هستند و هیجانات شدیدتری را به نسبت بزرگسالان تجربه می‌کنند. درعین‌حال، نوجوانان تدریجاً در استدلال و درک تصاویر کلان از مسائل پیشرفت می‌کنند؛ این بدان معناست که آنها دنیای خود را بیشتر زیر سؤال می‌برند و از راه‌های خلاقانه‌تری برای حل مشکلات استفاده می‌کنند. به دلیل تمامی این موارد گاهی ممکن است مدیریت رفتار نوجوانان سخت به نظر برسد، اما این امکان وجود دارد که مهارت تعامل سازنده با فرزندتان را تمرین کنید و در این زمینه ماهر شوید تا بتوانید در دورکردن او از موقعیت‌های آسیب‌زا کمک‌کننده باشید.
برگرفته از:
.svg){kind=icon}
