مقدمه
اگر قصد فرزندآوری دارید نباید تا زمان بارداری منتظر بمانید؛ بهتر است موارد اساسی آمادگی‌های پیش از بارداری را رعایت کنید. یکی از کلیدی‌ترین مواردی که باید در این دوران به آن توجه داشت، نوع تغذیه و رژیم غذایی است.
حساس‌بودن به این فاکتور برای زن و مرد ضروری است، چرا که بر حفظ سلامت در زمان اقدام و مراحل بارداری، رشد جنین، جنسیت، کیفیت زایمان و همچنین بر سلامتی و زیبایی نوزاد در آینده بسیار اثرگذار است. و همان طور که مرد در این زمان باید یکسری موارد را رعایت کند باید این مطلب باباها و اوایل بارداری هم برای اوایل دوران بارداری بداند و رعایت کند.
توصیه‌های زیادی از سوی متخصصان وجود دارد تا به افرادی که در آستانه‌ی فرزندآوری هستند، برای داشتن یک برنامه‌ی غذایی مناسب کمک شود. در ادامه به ارائه‌ی تعدادی از این نکات کاربردی برای تغذیه‌ی قبل از بارداری می‌پردازیم.
اصلی‌ترین مواد خوراکی و مغذی برای قبل از بارداری کدام‌ها هستند؟
1- فولیک‌اسید
طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، بهتر است بانوان حداقل یک ماه پیش از بارداری، روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک‌اسید مصرف کنند. این نوع از ویتامین B (ویتامین B6) که یکی از مهم‌ترین مواد مغذی است، در تشکیل سلول‌های سالم و همچنین جلوگیری از نقص‌های مادرزادی مانند نقص کانال عصبی و نخاعی نقشی حیاتی دارد.
ممکن است این ویتامین به‌آسانی در هر گروه غذایی یافت نشود و ازآنجایی‌که شما باید مقداری مشخص و کافی از آن را دریافت کنید، مصرف سبزیجاتی مانند بروکلی و اسفناج، غلات صبحانه، میوه‌هایی مثل پرتقال و توت‌فرنگی و همچنین آجیل و لوبیا (تاحدی‌که موجب بروز مشکلات گوارشی نشود)، مفید خواهد بود.
2- کلسیم
به حفظ سلامت و کارایی سریع‌تر سیستم تولیدمثل کمک می‌کند و علاوه‌برآن مصرف پیوسته‌ی آن، استحکام و رشد دندان‌ها و استخوان‌ها را بهبود می‌بخشد. درصورتی‌که ذخیره‌ی کلسیم شما پایین باشد، بدنتان از کلسیم موجود در استخوان‌ها برای تأمین بدن جنین استفاده می‌کند و در نتیجه احتمال ابتلا به پوکی‌استخوان برای شما چندین برابر خواهد شد. مصرف روزانه‌ی مواردی از جمله یک لیوان شیر، یک فنجان ماست کم‌چرب، حدود ۴۰ گرم پنیر، کلم‌برگ و بروکلی به‌شدت توصیه میشود.
3- آهن
نقش این ماده‌ی معدنی که وظیفه‌ی حیاتی انتقال اکسیژن را در بدن به عهده دارد، در رساندن اکسیژن به کودکتان هم بسیار مهم است. برای اطمینان از سطح آهنی که دارید، بهتر است از پزشک خود کمک بگیرید چرا که در صورت کمبود آن، خطر کمبود وزن یا زایمان زودرس نوزاد افزایش می‌یابد. فراموش نکنید که بدن شما آهن را از طریق غذا، بهتر جذب می‌کند.
از مهم‌ترین منابع آن می‌توان به مصرف یک واحد غلات غنی‌شده‌ی صبحانه، گوشت کم‌چربی مانند گوشت گاو و مرغ و بوقلمون و یک‌دوم فنجان (حدوداً ۲۲۵ گرم) اسفناج آب‌پز به‌صورت روزانه اشاره کرد.
4- پروتئین
مواد مغذی لازم برای کودکتان را تأمین می‌کند. درصورتی‌که قصد بارداری دارید، باید دو تا سه وعده پروتئین در رژیم روزانه‌‌‌تان داشتید باشید و دقت کنید که یکی از آن وعده‌ها، حتماً پروتئین گیاهی (آجیل، دانه و حبوبات) باشد. اصلی‌ترین منابع پروتئین شامل ماهی‌ها (خصوصاً ماهی سالمون، که علاوه بر پروتئین، میزان قابل‌توجهی امگا ۳ دارد)، لوبیای سیاه و گوشت کم‌چربی مانند مرغ و بوقلمون هستند.
5- فیبر
اضافه‌شدن کربوهیدرات‌های پیچیده‌تر به برنامه‌ی غذایی که در مدت‌زمان بیشتری هضم میشود، به احساس سیری طولانی کمک می‌کند. به‌علاوه، اگر می‌خواهید باردار شوید، باید بدانید که افزایش ۱۰ گرم فیبر روزانه، خطر ابتلا به دیابت بارداری را ۲۶ درصد کاهش می‌دهد. مواردی از قبیل غلات سبوس‌دار (نان گندم، بلغور، جو دو سر و کینوآ)، غلات صبحانه، میوه‌ها و سبزی‌ها (ذرت، نخودفرنگی و کلم بروکلی) و حبوبات (عدس، نخود، انواع لوبیا) از بهترین منابع فیبر به شمار می‌آیند.
6- امگا ۳
وجود این نوع از چربی در رژیم غذایی پیش از بارداری شما اهمیت بالایی دارد. اسید‌های چرب امگا ۳ در کمک به تخمک‌گذاری، آزادسازی هورمون‌ها و افزایش جریان خون به‌طرف ارگان‌های تولیدمثل نقش پررنگی ایفا می‌کند. دوران قبل از بارداری زمان مناسبی برای کاهش چربی‌های اشباع شده است که به‌ویژه در گوشت قرمز و کره وجود دارد.
همچنین بهتر است از مصرف چربی ترانس (موجود در خوراکی‌هایی مثل چیپس و بیسکویت‌ها) خودداری کنید. اگرچه بسیاری از ویتامین‌های مفید پیش از بارداری حاوی امگا ۳ هستند، بااین‌حال می‌توانید میزان لازمی از آن را با مصرف غذاهای دریایی (ماهی‌های دارای چربی بالا مثل قزل‌آلا و سالمون)، گوشت گاو‌هایی که از علف‌ها (و نه دانه‌ها) تغذیه می‌کنند و آجیل‌ها و دانه‌ها (گردو، تخم کتان، دانه‌ی چیا) به دست آورید.
نکات حیاتی برای شما که قصد بارداری دارید
!
دوران پیش از بارداری به‌اندازه‌ی دوران بارداری حائز اهمیت است برای پی بردن به این اهمیت این مقاله را بخوانید.
اگر قصد فرزندآوری دارید، مراقب مصرف این خوراکی‌ها باشید.
به‌عنوان زوجی که می‌خواهند شانس بارداری را افزایش دهند، حذف برخی مواد غذایی از رژیم روزانه به اندازه‌ی مصرف برخی موارد دیگر، اهمیت دارد. در اینجا به پنج مورد از مهم‌ترین نبایدهای تغذیه‌ی زن و مرد قبل از بارداری و جایگزین‌های آن اشاره می‌کنیم.
1- مصرف بیش از حد گوشت‌های قرمز و فراوری شده؛ مانند گوشت گاو، بیکن، سوسیس و هات‌داگ، احتمال ناباروری را برای زن و مرد بالا می‌برد. به‌جای آن، می‌توانید از پروتئین گیاهی به‌صورت یک جایگزین و تعدیل‌کننده استفاده کنید.
2- خوردن افراطی نان‌های سفید و پاستا، کربوهیدرات‌های فوق فراوری شده و سایر غذاهای فراوری شده با فیبر کم، می‌تواند منجر به بروز ناباروری در افراد شود. اگر تابه‌حال استفاده از غلات غنی و غذاهای دارای فیبر بیشتر را امتحان نکردهاید، این کار را شروع کنید.
3- محصولات پخته و سرخ شده به علاوه‌ی شیرینی‌های فوق فراوری شده، حاوی مقدار زیادی از چربی‌های ترانس هستند که مصرف هرچه بیشتر آن، باروری را ضعیف‌تر می‌کند. به‌جای این دسته از خوراکی‌ها، می‌توانید کربوهیدرات سالم و منابع چربی اشباع نشده را در رژیم غذایی‌تان جای دهید.
4- مصرف زیاد نوشیدنی‌های شیرین و قندی، به‌خصوص انواع نوشابه و سودا، با کاهش باروری ارتباط مستقیم دارد. در عوض خود را به نوشیدنی‌های طبیعی و آب عادت دهید.
5- درحالی‌که خوردن محصولات لبنی چرب می‌تواند برای باروری بانوان مفید باشد، لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی احتمالاً اثر مثبت‌تری بر باروری آقایان دارد.
تغذیه‌ی قبل از بارداری برای پسردار شدن
اگرچه تاکنون شواهد کافی برای اثبات تأثیر یک رژیم غذایی خاص بر تعیین جنسیت جنین وجود ندارد، تعدادی از مقالات به‌خوبی نشان داده‌اند که با دنبال‌کردن یک برنامه‌ی غذایی، می‌توان احتمال پسردار یا دختردار شدن را بالا برد. بدیهی است که نمی‌توان تأثیر نوع تغذیه را بر سیستم باروری و وضعیت فیزیکی بدن نادیده گرفت.
باوری در طب سنتی وجود دارد که هرچه بدن قلیایی‌تر باشد، احتمال پسر شدن فرزندتان بیشتر خواهد بود. بر همین اساس رژیم غذایی معروفی به نام آلکالین به کار می‌رود و بر قلیایی‌شدن طبع و خون اثر می‌گذارد که شامل این موارد است:
مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزی‌های تازه، مواد غذایی پتاسیم دار مانند موز و ماهی و آووکادو، به‌حداقل‌رساندن مصرف لبنیات و افزایش مصرف آجیل از اصول اساسی رژیم آلکالین است. علاوه بر این‌ها، مصرف گلوکز خصوصاً به‌صورت نشاسته (شامل لوبیا، برنج، جو دو سر، سیب‌زمینی و موز) می‌تواند شانس پسردار شدن شما را بالا ببرد.
رژیم غذایی پسردار شدن برای مردان
ازآنجایی‌که سطح سلامت اسپرم، کیفیت و ماندگاری و به‌خصوص سرعت مناسب آن برای رسیدن به تخمک، دارای نقش مهمی در باروری و تعیین جنسیت است، رژیمی که بتواند انرژی و سرعت اسپرم را تقویت کند، شانس پسر شدن جنین را بالا خواهد برد.
به آقایان توصیه میشود که استفاده از مواد غذایی حاوی سلنیوم و همچنین روی، آجیل‌ها و دانه‌ها و خصوصاً مصرف کافی ویتامین E و D را که تأثیر مستقیمی بر لقاح و قدرت اسپرم دارند، جدی بگیرند. توجه کنید که در دوران پیش از بارداری، مصرف برخی مواد غذایی از جمله لبنیات (ماست، شیر، پنیر و بستنی)، مرکبات (پرتقال، نارنگی و لیمو) و غذاهای تند و حاوی سرکه را محدود کنید؛ چرا که خاصیت اسیدی بیشتری دارند و اسپرم را ضعیف می‌کنند.
برای دختردار شدن چه چیزهایی بخوریم؟
نتایج مقالات زیادی حاکی از آن است که می‌توان با رعایت یک نوع تغذیه‌ی خاص پیش از بارور شدن تخمک، فضای رحم را برای دریافت کروموزوم X یا Y آماده کرد. تغذیه‌ی مناسب خانم‌ها برای دختر شدن جنین، شامل پرهیز از مصرف بالای مواد غذایی قلیایی و استفاده‌ی بیشتر از مواد غذایی اسیدی است.
از جمله خوردنی‌های اسیدی می‌توان به میوه‌ها و مغزها (پرتقال و لیمو، آلو، گردو، زیتون، لواشک)، انواع ماهی و پروتئین‌های دریایی (تن ماهی، قزل‌آلا، کپور و خاویار)، لبنیات، انواع گوشت، غلات (برنج، آرد سفید و نان) و حبوبات مختلف و همچنین کاکائو و سرکه اشاره کرد.
ازآنجایی‌که سیب یک میوه‌ی قلیایی بوده، بهتر است خوردن آن را در این مورد خاص کنترل کنید چرا که محیط واژن را در دوران تخمک‌گذاری، قلیایی می‌کند.
علاوه بر این، تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی حاوی منیزیم و کلسیم بالا، شانس دختر شدن جنین را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
این نکته را هم فراموش نکنید که کاهش مصرف سدیم، در احتمال دختردار شدن فرزندتان بسیار مؤثر خواهد بود.
کدام داروها را قبل از بارداری مصرف نکنیم؟
پیش از هر چیز لازم به ذکر است درصورتی‌که در دوران پیش از بارداری خود داروی خاصی را استفاده می‌کنید و نباید مصرف آن را خودسرانه قطع کنید، حتماً از متخصص زنان و زایمان خود مشورت بگیرید.
رایج‌ترین توصیه این است که در دوران پیش از بارداری و در صورت امکان، مصرف تمام داروهای غیرضروری را متوقف کنید. داروهایی که می‌توانند به رحم آسیب برسانند شامل موارد زیر هستند:
- کومادین (داروی ضدانعقاد جهت جلوگیری از لخته‌شدن خون)
- والپروئیک اسید (برای صرع)
- داروهای ضد مالاریا مانند پلاکونیل
- دوزهای بالای استروئیدها مانند کورتیزون و پردنیزون (برای لوپوس)
- مهارکننده‌ی ACE (برای فشارخون بالا)
- داروهای تزریقی و یا پیشگیرانه مانند Imitrex و پروپرانولول (برای میگرن)
تعداد زیادی از داروهای بدون نسخه در دوزها و مقادیر پایین، خطری ندارند. بااین‌حال برخی از داروهای استروئیدی (NSAIDS) مانند موترین، ناپروکسن یا هر داروی حاوی ایبوپروفن می‌تواند باعث اختلال در تخمک‌گذاری شود و پوشش رحم را برای کاشت، نامطلوب کند. درصورتی‌که قصد بارداری دارید و در دوران قاعدگی هستید، مصرف (NSAIDS) مانعی ندارد.
فراموش نکنید پیش از قطع داروهای تجویز شده و قبل از شروع مصرف هر دارویی، حتماً با پزشک مشورت کنید.
برگرفته از:
.svg){kind=icon}
