اختلالات اضطرابی چیست و چه انواعی دارد؟

مقدمه

اضطراب یک واکنش طبیعی و نرمال به استرس است و تا حدی به همه‌ی ما کمک می‌کند تا بتوانیم با یک موقعیت تنش‌زا کنار بیاییم. اما زمانی که این ترس در اغلب موقعیت‌های روزانه به‌گونه‌ای افراطی و آزاردهنده بروز پیدا کند، تبدیل به یک اختلال ناتوان‌کننده به نام اختلال اضطرابی می‌شود و ابعاد زندگی را در جهات منفی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

ویژگی‌های اضطراب، تأثیرات و علت‌های آن

ویژگی مشترک این اختلالات ترس مفرط، اضطراب و ناهنجاری‌های رفتاری مرتبط با این علائم است. ترس یک نوع واکنش هیجانی به خطر واقعی یا تهدیدی قریب‌الوقوع است. درحالی‌که اضطراب حس پیش‌بینی خطرات پیش رو و احتمالی و اغلب مربوط به آینده است. 

واضح است که این دو مورد با یکدیگر اشتراکاتی دارند؛ ولی درعین‌حال دارای تفاوت‌هایی هستند، چرا که ترس موجب بروز حالات ستیز و گریز‌، تمرکز بر خطر آنی موجود و رفتارهای فرار می‌شود درحالی‌که اضطراب بیشتر باعث تنش و گرفتگی عضلانی، گوش به زنگی در آماده‌سازی برای خطرات آینده و همچنین منجر به بروز رفتارهای اجتنابی و احتیاطی می‌گردد.

تا چه اندازه از اضطراب طبیعی است؟

نباید فراموش کرد که مقداری از اضطراب در زندگی روزانه طبیعی است؛ اما در صورت افراطی شدن، ممکن است تبدیل به یک اختلال اضطرابی شود و مشکلات زیادی را به وجود آورد؛ بنابراین لازم است تفاوت اضطراب روزانه و موقعیتی را با اضطراب شدید و مرضی تشخیص دهیم تا در بررسی وضعیت خود بهتر عمل کنیم.

مواردی از اضطراب روزانه:

• نگرانی در مورد مسائلی مانند پرداخت قبض‌ها، پیداکردن یک شغل، یک جدایی عاطفی و رویدادهای مهم.
• احساس خجالت یا دستپاچگی در موقعیت‌های غیرمعمول و ناراحت اجتماعی.
• مواردی از قبیل عرق کردن و عصبی بودن پیش از یک امتحان مهم، یک ارائه‌ی شغلی، اجرا روی صحنه و سایر موقعیت‌های برجسته و مهم.
• ترس واقع‌بینانه از یک منبع، مکان و وضعیت خطرناک.
• احساس اضطراب و غمگینی و یا دشواری در خوابیدن با فاصله‌ی کمی بعد از یک اتفاق تروماتیک (ضربه‌ی روانی یا حادثه‌ی آسیب‌زا).

مواردی که می‌توانند نشانه‌ای از یک اختلال اضطرابی باشند:

• وجود یک نگرانی مداوم و غیرمنطقی که باعث ناراحتی چشمگیر و اختلال در زندگی روزانه می‌شود.
• اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی به‌خاطر ترس از قضاوت شدن، خجالت کشیدن و یا تحقیر شدن.
• حملات پنیک (حمله‌ی هراس) پیش‌بینی نشده و درگیری فکری شدید با ترس از بروز حمله‌ی بعدی.
• ترس آزاردهنده و افراطی یا اجتناب از یک شی، موضوع، مکان یا وضعیت که در اصل هیچ خطر و تهدیدی ندارد و یا بسیار کم است.
• کابوس‌های تکرارشونده، فلاش‌بک‌ها یا بی‌حس سازی عواطف و هیجانات مرتبط با یک رویداد تروماتیک که ماه‌ها یا سال‌ها پیش رخ‌داده است.

پژوهش‌های متعدد در خصوص عوامل اضطراب ثابت کرده‌اند که تنها یک عامل برای اختلالات اضطرابی وجود ندارد، بلکه نظریه‌های مختلفی در این زمینه بیان شده است:

• ژنتیک: داشتن یک پیشینه‌ی خانوادگی دارای مشکلات اضطرابی یا روانی می‌تواند خطر ابتلا به اختلال اضطرابی را بالا ببرد.
• رفتار آموخته شده: ممکن است شما رفتار اضطرابی را از والدینتان یا مراقب‌های دیگر یاد گرفته باشید.
• همچنین استرس دوران کودکی می‌تواند منجر به ایجاد یک اختلال اضطرابی در دوران بزرگسالی شود.
• یک ناهماهنگی و عدم توازن در فعل‌وانفعالات شیمیایی مغز و بیولوژی بدن هم می‌تواند در بروز این دسته از اختلالات نقش داشته باشد.
• احتمال دارد که یک استرس حاد یا طولانی‌مدت نیز باعث تحریک مشکلات اضطرابی شود.

مراجعه به کلینیک اضطراب و استرس

مشاهده سایر کلینیک‌ها

مشاهده سایر کلینیک‌ها

اختلالات اضطرابی چه انواعی دارد؟

مشکلات اضطرابی می‌تواند در گروه‌های سنی مختلف و با علائم و شدت‌های گوناگونی بروز پیدا کند. در ادامه توضیحی از اختلالات اضطرابی ارائه خواهیم داد.

یک نکته‌ی مهم: فراموش نکنید هرکدام از اختلالات اضطرابی، مانند سایر اختلالات روانی، جدول تشخیصی و معتبر خود را دارند و برای تشخیص گذاری بر اساس علائم مشخص و همچنین زمان تعریف شده با شدت‌ها و کمیت و کیفیت متفاوت، نیاز به بررسی دقیق علمی و بالینی از سوی فرد متخصص طی جلسات حرفه‌ای است؛ بنابراین نمی‌توان با هدف تشخیص صددرصد وجود این اختلالات، مطالب این مقاله را جایگزینی برای اقدامات مهمی مانند مراجعه به فرد متخصص و دریافت کمک حرفه‌ای دانست. این مقاله صرفاً با هدف افزایش سطح آگاهی و انتقال اطلاعات درست تهیه شده است.

اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder)

ویژگی اصلی اختلال اضطراب جدایی، ترس و نگرانی مفرط از جدایی از منزل و افراد دلبسته است. این اضطراب در فرد شدیدتر از آن چیزی است که بر اساس سن رشدی او انتظار می‌رود و غالباً در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال و همچنین با علائم متفاوت‌تری در برخی بزرگسالان هم می‌تواند بروز یابد.

سکوت (لالی) انتخابی (Selective Mutism)

کودکان مبتلا به سکوت انتخابی در تعاملات اجتماعی با دیگران آغازگر مکالمات نیستند و متقابلاً هنگامی‌که دیگران با آن‌ها صحبت می‌کنند، پاسخ نمی‌دهند و معمولاً عدم تکلم هم با بزرگسالان و هم با سایر کودکان در آنان دیده می‌شود. 

اضطراب جدایی، از علائم تا درمان

درصورتی‌که اضطراب جدایی کودک شما بیش از حد به طول انجامیده یا شدید به نظر می‌رسد،ممکن است اضطراب وی در حد اختلال باشد برای یافتن و حل کردن این اختلال حتما این مقاله را بخوانید:

کلیک کنید!

این کودکان در خانه و در حضور اعضای نزدیک خانواده به‌راحتی حرف می‌زنند؛ ولی اغلب در حضور بستگان درجه‌دو (مانند پدربزرگ و مادربزرگ، خاله‌زاده، عموزاده و ...) یا دوستان و یا در مدرسه، از صحبت‌کردن خودداری می‌کنند.

هراس اختصاصی (فوبی خاص) (Specific Phobia)

ویژگی اصلی این اختلال، ترس یا اضطراب موقعیتی شدید است که به‌شرط حضور یک شیء یا موقعیت خاص به وجود می‌آید (مثل پرواز، حیوانات، بلندی، تزریق، دیدن خون). برای تشخیص هراس اختصاصی باید توجه داشت که این وضعیت با ترس‌های موقتی و هنجار که معمولاً در همه‌ی مردم رخ می‌دهد، متفاوت است. 

اغلب افراد مبتلا به فوبی خاص از موقعیت‌های مرتبط با آن هراس اجتناب می‌کنند یا درصورتی‌که نتوانند یا نخواهند از آن اجتناب نمایند، آن موقعیت یا شئ عامل هراس، اضطراب یا ترس شدیدی در آنان می‌شود.

اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی یا جمعیت هراسی) (Social Anxiety Disorder)

ویژگی اصلی اختلال اضطراب اجتماعی ترس یا اضطراب شدید و قابل‌توجه از موقعیت‌های اجتماعی است که ممکن است در آن‌ها فرد مورد موشکافی دیگران قرار بگیرد. در چنین وضعیتی فرد از اینکه برداشتی منفی نسبت به او صورت بگیرد می‌ترسد و نگران است که دیگران وی را ضعیف، مضطرب، دیوانه، احمق، کسالت‌آور، رعب‌آور، کثیف یا نامطبوع تصور کنند.

موقعیت‌های اجتماعی تقریباً همیشه سبب اضطراب یا ترس در این افراد می‌گردد؛ بنابراین شخصی که مثلاً فقط گهگاه در موقعیت‌های اجتماعی مضطرب می‌شود نباید تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی دریافت کند.

اختلال پانیک (وحشت‌زدگی) (Panic Disorder)

اختلال پانیک (وحشت‌زدگی) به معنی بروز مکرر حملات پانیک غیرمنتظره است که شامل علائمی مانند تپش یا افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش، احساس تنگی نفس و خفگی، درد یا ناراحتی قفسه‌ی سینه، تهوع یا ناراحتی شکمی، احساس سرگیجه، بی‌ثباتی، منگی یا غش، احساس گرما یا لرز، احساس خواب‌رفتگی یا سوزن‌سوزن شدن، گسست از واقعیت (احساس غیرواقعی بودن) یا گسست از خویشتن (احساس جداشدن از خود)، ترس ازدست‌دادن کنترل یا دیوانه شدن و ترس از مردن می‌شود.

یک دوره‌ی پانیک به شکل فوران ناگهانی ترس شدید یا احساس ناراحتی فوق‌العاده خود را نشان می‌دهد و در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسد و در طی همین مدت حداقل ۴ علامت از علائم جسمی گفته شده، در او دیده می‌شود. غیرمنتظره بودن این حملات به این معنی استکه معمولاً هیچ‌گونه نشانه یا عامل آغازگر قابل‌توجهی در زمان حمله وجود ندارد. 

این افراد، در مورد بروز یک دوره‌ی دیگر یا پیامدهای آن (مثل دیوانه شدن یا ازدست‌دادن کنترل) به شکل مداوم نگران‌اند و مشغولیت ذهنی دارند.

آگورافوبیا (بازار هراسی) (Agoraphobia)

ویژگی اصلی بازار هراسی، ترس یا اضطراب قابل‌توجهی است که در مواجهه‌ی واقعی یا انتظار مواجهه با طیف وسیعی از موقعیت‌های مختلف بروز پیدا می‌کند از جمله استفاده از وسایل نقلیه‌ی عمومی، بودن در فضاهای باز، بودن در فضاهای بسته، ایستادن در صف یا جاهای شلوغ یا تنها ماندن خارج از منزل. 

البته نمونه‌های گفته شده تمام موارد را شامل نمی‌شود و موقعیت‌های دیگر هم می‌تواند باعث بروز این اضطراب شدید در افراد مبتلا شود. فرد به این دلیل که در چنین موقعیت‌هایی ترس و اضطرابش تحریک می‌شود، معمولاً فکر می‌کند که قرار است اتفاق بدی رخ دهد.

اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder)

ویژگی اصلی اختلال اضطراب فراگیر، نگرانی و اضطراب مفرط (انتظار آمیخته با تشویش) در مورد وقایع و فعالیت‌های مختلف است. شدت، مدت یا تعداد دفعات اضطراب و نگرانی فرد از آنچه واقعاً از حادثه‌ی پیش‌رو انتظار می‌رود بیشتر است. 

کنترل نگرانی و اضطراب برای شخص دشوار است و افکار اضطرابی مانع تمرکزش برای انجام کارهای پیش‌رو می‌گردد. افراد بالغ مبتلا به این اختلال اغلب درباره‌ی مسائل عادی و روزمره‌ی زندگی نگران هستند. لازم به تأکید است که اضطراب مربوط به اختلال GAD بسیار شدید است و مانع کارکرد اجتماعی - روانی فرد می‌شود درحالی‌که نگرانی‌های معمول روزانه بیش از اندازه نیستند و معمولاً قابل‌کنترل به نظر می‌رسند. 

همچنین نگرانی‌هایی که در اختلال اضطراب فراگیر دیده می‌شود نافذتر، دردسرسازتر و دارای دوام بیشتری بوده و اغلب بدون عامل مشخصی به وجود می‌آیند.

اختلال اضطرابی ناشی از دارو/مواد (Substance/Medication-Induced Anxiety Disorder)

ویژگی اصلی اختلال اضطرابی ناشی از مواد/دارو این است که عامل اضطراب فرد در پی مصرف دارو یا یک ماده‌ی خاص است و علائم اضطرابی در زمان‌هایی که دارو یا مواد مصرف نشده، وجود ندارند. 

در غیر این صورت فرد باید برای وجود یک اختلال اضطرابی به طور مستقل مورد بررسی قرار گیرد. لازم به ذکر است که حملات پانیک یا وحشت‌زدگی در تصاویر بالینی این نوع از اضطراب غالب هستند.

اختلال اضطرابی ناشی از یک بیماری جسمی (طبی) دیگر (Anxiety Disorder Due to Another Medical Condition )

ویژگی اصلی اختلال اضطرابی ناشی از یک بیماری طبی دیگر، اضطرابی است که از نظر بالینی قابل‌توجه بوده و در نتیجه‌ی پیامدها و حالات فیزیولوژیک (جسمانی) یک بیماری طبی دیگر به وجود آمده است. 

لازم به اشاره است که علائم آن شامل علائم اضطرابی برجسته یا حملات پانیک است. طی معاینات جسمی، یافته‌های آزمایشگاهی و شرح حالی که انجام می‌گیرد، نتیجه‌گیری می‌شود که علائم موجود، ناشی از یک بیماری طبی دیگر است.

سایر اختلالات معین (مشخص) اضطرابی (Other Specified Anxiety Disorder)

این تشخیص گذاری زمانی انجام می‌شود که علائم اختصاصی یک اختلال اضطرابی که از نظر بالینی موجب ناراحتی بیش از حد و افت کارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه‌های کارکرد فرد شده، بارز هستند، اما به‌صورت کامل ملاک‌های تشخیصی موجود در طبقه‌های تشخیصی اختلالات اضطرابی را شامل نمی‌شوند. 

این طبقه‌ی تشخیصی جایی کاربرد دارد که بالینگر می‌خواهد عنوان کند چرا تظاهرات موجود، ملاک‌های تشخیصی هیچ‌یک از اختلالات معین اضطرابی را کامل نمی‌کند. برخی از نمونه‌هایی که می‌توان در آن از عبارت سایر اختلالات اضطرابی معین استفاده کرد به این شرح است:

• حملات با علائم محدود
• اختلال اضطرابی فراگیر که در بیشتر روزها دیده نمی‌شود.

اختلال اضطرابی نامعین (نامشخص) (Unspecified Anxiety Disorder)

این طبقه‌ی تشخیصی در مواردی کاربرد دارد که علائم مشخصه‌ی یک اختلال اضطرابی که منجر به ناراحتی شدید بالینی یا افت عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه‌های مهم کارکردی فرد هستند، آشکار هستند؛ اما ملاک‌های تشخیصی هیچ‌کدام از اختلالات موجود در طبقه‌های تشخیصی اختلالات اضطرابی را به طور کامل برآورده نمی‌سازند و این طبقه‌ی تشخیصی در مواقعی به کار می‌رود که بالینگر قصد ندارد دلیل خاصی برای اینکه چرا ملاک‌های هیچ اختلال اضطرابی مشخصی برآورده نمی‌شود را عنوان نماید و شامل تظاهراتی است که در آن‌ها اطلاعات کافی برای تشخیص گذاری اختصاصی وجود ندارد.

لازم است اشاره کنیم که اختلال‌های اضطرابی یکی از رایج‌ترین مشکلات سلامت روان هستند. از هر چهار نفر، یکی از آن‌ها در طول عمر خود به یک اختلال اضطرابی مبتلا می‌شود. این اختلالات می‌توانند هزینه‌های شخصی و اجتماعی زیادی برای فرد مبتلا به بارآورند. برای مثال ازدست‌دادن درآمد، پایین آمدن عملکرد مفید، کاهش کیفیت زندگی و استفاده و مراجعه‌ی مکرر به خدمات سلامت عمومی.

درمان‌های زیادی برای اختلالات اضطرابی وجود دارند که تعدادی از آن‌ها بسیار مؤثر هستند. 

درمان شناختی رفتاری (CBT) یا درمان‌های زیرشاخه‌ی آن، دارودرمانی و یا ترکیبی از این رویکردها بسیار اثربخش واقع شده‌اند.اگر این مطلب برایتان مفید بوده حتما این مطلب چگونه به خودباوری برسیم؟ هم کمک کننده خواهد بود.

مطالعه کتاب گربه سازگار

این کتاب بر اساس اصول شناختی-رفتاری، تمرین مهارت های مقابله ای در کاهش اضطراب، مؤلفه های هیجانی، شناختی و رفتاری مؤثر در بهبود اضطراب را با زبانی ساده و متناسب با سطح درک و دانش کودکان به آنها معرفی می کند و برنامه‌ی مقابله را در قالب چهار سؤال به آنها می آموزد.

همین الان کلیک کنید!!

برگرفته از:

adam.mb.ca

esanj.ir